ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
Η λαπαροσκόπηση μαζί με την υστεροσκόπηση αποτελούν την ενδοσκοπική γυναικολογική χειρουργική.
Η λέξη ενδοσκόπηση φανερώνει ότι η τεχνική αυτή βασίζεται στην επισκόπηση με τηλεσκοπική κάμερα των έσω οργάνων, χωρίς την ανάγκη διάνοιξης των κοιλιακών τοιχωμάτων. Η ενδοσκόπηση χρησιμοποιείται με επιτυχία εδώ και δεκαετίες, σε όλες σχεδόν τις γυναικολογικές επεμβάσεις.
Στη λαπαροσκόπηση, όλη η επέμβαση πραγματοποιείται διά μέσου μικρών τομών (5 με 11 χιλιοστών), εφ’ όσον η κοιλιακή χώρα έχει διογκωθεί πρώτα με αέριο CO2, για τη διευκόλυνση των χειρουργικών χειρισμών. Η τεχνική αυτή βασίζεται πάνω στη μοντέρνα άποψη της παγκόσμιας χειρουργικής για την ελάχιστη δυνατή επεμβατική χειρουργική (Minimally Invasive Surgery). Η αυτοφωτιζόμενη τηλεσκοπική κάμερα με τα ειδικά λαπαροσκοπικά εργαλεία περνούν μέσα στην κοιλιακή χώρα από τις μικρές τομές, και αποτελούν ουσιαστικά προέκταση των χεριών του χειρουργού, επιτρέποντάς του να τα χρησιμοποιεί έξω από το σώμα και να πραγματοποιεί χειρουργικές επεμβάσεις στο εσωτερικό της κοιλιακής χώρας. Η όλη επέμβαση προβάλλεται σε οθόνες τηλεόρασης και καταγράφεται ψηφιακά.
Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται το θεμιτό χειρουργικό αποτέλεσμα, έχοντας ως πλεονεκτήματα: τη μικρότερη δυνατή διάρκεια της νοσηλείας, τις μικρότερες δυνατές χειρουργικές ουλές, και την γρηγορότερη επάνοδο στην καθημερινή ζωή και εργασία της γυναίκας.
Για τις περισσότερες λαπαροσκοπικές γυναικολογικές επεμβάσεις χρειάζεται νοσηλεία μικρότερη ή ίση των 24 ωρών. Οι μετεγχειρητικοί πόνοι είναι σαφώς ασθενέστεροι αυτών της κλασικής χειρουργικής με λαπαροτομία. Επίσης το αισθητικό αποτέλεσμα των λαπαροσκοπικών ουλών μερικών χιλιοστών, είναι καλύτερο από αυτό των κλασικών χειρουργικών ουλών μερικών εκατοστών.
Η λαπαροσκοπική χειρουργική πραγματοποιείται υπό Γενική Αναισθησία. Η χορήγηση φαρμάκων κατά του πόνου ξεκινά πριν την αρχή της επέμβασης. Η χορήγηση παυσίπονων συνεχίζεται και μετά το πέρας της λαπαροσκόπησης.
Οι κύριες εφαρμογές της λαπαροσκόπησης στη Γυναικολογία είναι:
- Διαγνωστική λαπαροσκόπηση για πυελικό άλγος, ή για διερεύνηση Υπογονιμότητας.
- Πλαστική σαλπίγγων.
- Διάγνωση και θεραπεία Έκτοπης κύησης.
- Διάγνωση και θεραπεία της Ενδομητρίωσης.
- Αφαίρεση κύστεων ωοθήκης
- Αφαίρεση Ινομυωμάτων.
- Λαπαροσκοπική Υστερεκτομή, δηλαδή αφαίρεση της μήτρας, με ή χωρίς τα εξαρτήματα.
- Λαπαροσκοπική ανάρτηση της μήτρας ή του κολοβώματος στον ιεροκοκκυγικό σύνδεσμο, για προβλήματα πρόπτωσης.
- Λαπαροσκοπικός Λεμφαδενικός καθαρισμός Πυέλου σε ογκολογικά γυναικολογικά περιστατικά.
LAPAROSCOPY
ΤΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΠΡΙΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΗΘΕΙΤΕ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΑ;
Ως γνωστό, δεν υπάρχει χειρουργική επέμβαση χωρίς πιθανές επιπλοκές, οι οποίες όμως τίθενται υπό επιτυχή έλεγχο στα χέρια έμπειρης ενδοσκοπικής χειρουργικής ομάδας.
Κάθε γυναίκα που πρόκειται να υποβληθεί σε λαπαροσκόπηση, θα πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχει μία πιθανότητα να μετατραπεί το λαπαροσκοπικό χειρουργείο σε λαπαροτομία, δηλαδή να χρειαστεί να ανοιχτεί το κοιλιακό τοίχωμα.
Μετά το τέλος της επέμβασης η ασθενής μπορεί να:
- νιώθει ναυτία, λόγω της αναισθησίας
- αίσθηση φαγούρας στο φάρυγγα, λόγω της διασωλήνωσης της αναισθησίας
- κοιλιακές κράμπες
- ενόχληση στους ώμους, λόγω της διαστολής της κοιλιακής χώρας με αέριο
- κολπική αιμόρροια
Τα παραπάνω ήπια ενοχλήματα ξεπερνιούνται σύντομα με ή χωρίς φαρμακευτική θεραπεία, και η γυναίκα, λίγες ώρες μετά το τέλος της επέμβασης, είναι σε θέση να περπατά και να αποχωρήσει από την κλινική.
Λίγα λόγια για τις επιμέρους λαπαροσκοπικές γυναικολογικές επεμβάσεις:
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ
Στις περιπτώσεις που υποπτευόμαστε κάποιο μηχανικό πρόβλημα στο αναπαραγωγικό γυναικολογικό σύστημα (υδροσάλπιγγα, συμφύσεις, συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας) η λαπαροσκόπηση θέτει πρώτα τη διάγνωση και στη συνέχεια μπορεί να πραγματοποιηθεί μία θεραπευτική επέμβαση στον ίδιο χειρουργικό χρόνο. Με την χορήγηση διαλύματος methylene blue μέσα από τον τράχηλο κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης, βλέπουμε απευθείας την βατότητα των σαλπίγγων. Επίσης, η λαπαροσκόπηση δύναται να συνδυαστεί με τη διαγνωστική υστεροσκόπηση για τη διάγνωση προβλημάτων της εσωτερικής κοιλότητας της μήτρας.
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΠΥΕΛΙΚΟ ΑΛΓΟΣ
Σε περιπτώσεις έντονου πυελικού άλγους, η λαπαροσκόπηση μπορεί να θέσει τη διάγνωση της συστροφής εξαρτήματος ή κάποιας αιμορραγικής κύστης της ωοθήκης, και στον ίδιο χειρουργικό χρόνο να πραγματοποιηθεί η θεραπεία.
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΕΚΤΟΠΗ ΚΥΗΣΗ-ΕΞΩΜΗΤΡΙΟΣ ΚΥΗΣΗ
Στις περιπτώσεις που υποπτευόμαστε έκτοπη κύηση, η επείγουσα λαπαροσκόπηση θέτει την ακριβή διάγνωση και παράλληλα αφαιρεί τον έκτοπο τροφοβλαστικό ιστό (κύημα), προσπαθώντας να διαφυλάξει όσο το δυνατόν τη μελλοντική γονιμότητα.
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΥΣΤΕΩΝ ΩΟΘΗΚΗΣ
Οι κύστεις ωοθηκών είναι μορφώματα συνέπεια εγκόλπωσης μέσα στον ωοθηκικό ιστό. Η υφή, το μέγεθος και η ιστολογική τους ταυτότητα ποικίλει. Χρήζουν χειρουργικής επέμβασης μόνο οι οργανικές κύστεις, κι όχι οι λειτουργικές κύστεις που εξαφανίζονται αυθόρμητα ή με φαρμακευτική αγωγή. Οι πιο συνήθεις τύποι οργανικών κύστεων είναι:
- κυσταδένωμα
- ενδομητριωσική κύστη (σοκολατοειδής κύστη)
- δερμοειδής κύστη
Κατά τη διάρκεια του προεγχειρητικού ελέγχου, γίνεται προσπάθεια να προσδιοριστεί ο τύπος της κύστης και να αποκλειστεί στο ελάχιστο ο κίνδυνος για κακοήθεια. Σημαντικοί αρωγοί στη διάγνωση είναι το γυναικολογικό υπερηχογράφημα ( από το οποίο μαθαίνουμε το μέγεθος, το περιεχόμενο (υγρό, συμπαγές), το σχήμα και το πάχος των τοιχωμάτων καθώς και την αιμάτωση της κύστης) , και ο αιματολογικός δείκτης CA 125. Μερικές φορές χρειάζεται να καταφύγουμε και στη μαγνητική τομογραφία, ώστε να προσδιοριστεί καλύτερα η υφή της κύστης.
Πρέπει να γίνεται χειρουργική αφαίρεση των οργανικών κύστεων για δύο κυρίως λόγους:
- το μέγεθος της κύστης μπορεί να μεγαλώσει με το χρόνο, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη τη χειρουργική αφαίρεσή της, και τη διατήρηση όσο περισσότερου υγιή ωοθηκικού ιστού.
- Κίνδυνος συστροφής της ωοθήκης και του εξαρτήματος, λόγω της αύξησης του βάρους της ωοθήκης από την παρουσία της κύστης.
Η λαπαροσκοπική χειρουργική αφαίρεση όλης της κύστης με την κάψα της, μειώνει την πιθανότητα υποτροπής, διατηρώντας την αναπαραγωγική λειτουργία της υπόλοιπης ωοθήκης.
Η νοσηλεία μετά τη λαπαροσκοπική αφαίρεση κύστης ωοθήκης είναι μικρότερη των 24 ωρών. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία. Η ανάρρωση διαρκεί συνήθως λιγότερο από μία εβδομάδα.
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗΣ
Η ενδομητρίωση είναι η έκτοπη παρουσία ενδομητρίου, δηλαδή η παρουσία ιστού της εσωτερικής κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο), εκτός της κοιλότητας αυτής. Τέτοιες εστίες έκτοπου ιστού μπορούν να αναπτυχθούν πάνω στις ωοθήκες, στην περιτοναϊκή κοιλότητα, στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη και θεωρητικά σε πολλούς άλλους ιστούς.
Οι δυο πιο πιθανές εξηγήσεις για την προέλευσή της είναι:
- η θεωρία της ανάδρομης εμμήνου ρύσεως, δηλαδή ότι κατά την έμμηνο ρύση, ιστός ενδομητρίου εναποτίθεται σε διάφορες εστίες (ωοθήκη, περιτοναϊκή κοιλότητα) της πυέλου διασχίζοντας τις σάλπιγγες, αντί να καταλήγει φυσιολογικά στον κόλπο.
- η θεωρία της μεταπλασίας υπολειμματικού εμβρυϊκού ιστού του Muller, δηλαδή της ιστολογικής μεταμόρφωσης υπολειματικού εμβρυϊκού ιστού εκτός μήτρας, σε ενδομήτριο (εν τω βάθει ενδομητρίωση ορθοκολπικού διαφράγματος).
Η ενδομητρίωση δεν είναι μεταδοτικό νόσημα.
Η ενδομητρίωση δεν είναι καρκίνος.
Η ενδομητρίωση δεν παρουσιάζει πάντα συμπτώματα, γι’ αυτό και δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε την αρχή της εμφάνισής της.
Σε κάθε έμμηνο ρύση, το ανεπτυγμένο από την επιρροή των οιστρογόνων ενδομήτριο, αιμορραγεί. Το ίδιο συμβαίνει και στο έκτοπο ενδομήτριο, δηλαδή στις ενδομητριωσικές εστίες, προκαλώντας με αυτό τον τρόπο μικρή τοπική αιμορραγία και φλεγμονή.
Τα βασικά συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι:
- δυσμηνόρροια (πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου)
- δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή)
- υπογονιμότητα
Η φαρμακευτική αγωγή (κυρίως με αντισυλληπτικά χάπια) μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων, χωρίς να θεραπεύει την ενδομητρίωση. Η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος επιλογής τόσο της διάγνωσης όσο και της θεραπείας της ενδομητρίωσης.
Κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης, οι εστίες ενδομητρίωσης εξαχνώνονται με LASER, ή καυτηριάζονται, και οι ενδομητριωσικές κύστεις ωοθήκης αφαιρούνται.
Συνήθως ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή με αγωνιστές Gn-RH για 3 εώς 6 μηνες, μετά τη λαπαροσκόπηση, ούτως ώστε να καταπολεμηθούν περαιτέρω οι ενδομητριωσικές εστίες.
Υπάρχει κίνδυνος υποτροπής της ενδομητρίωσης ακόμα και μετά από χειρουργική αντιμετώπιση. Γι’αυτό και οι γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν θα πρέπει να το προσπαθήσουν άμεσα μετά τη θεραπεία της ενδομητρίωσης. Οι γυναίκες που δεν επιθυμούν άμεσα να τεκνοποιήσουν, θα μπορούσαν να λάβουν φαρμακευτική αγωγή (αντισυλληπτικό χάπι, προγεσταγόνα ) για την πρόληψη της υποτροπής της ενδομητρίωσης.
LAPAROSCOPY
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ
Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι του μυομητρίου , δηλαδή του μυϊκού ιστού της μήτρας. Ποικίλλουν σε μεγέθη και σε τοποθεσία. Διακρίνονται σε υποβλενογόνια (δηλαδή κάτω από το εσωτερικό στρώμα της μήτρας), σε ενδοτοιχωματικά και σε υπο-ορογόνια (δηλαδή κάτω από το εξωτερικό τοίχωμα της μήτρας). Τα υποβλενογόνια αφαιρούνται κυρίως με υστεροσκόπηση ενώ οι άλλες δύο κατηγορίες με λαπαροσκόπηση.
Τα ινομυώματα μπορεί να προκαλούν κυρίως:
- μητρορραγίες, έντονη απώλεια αίματος στην περίοδο, αναιμία
- κοιλιακό άλγος
- συμπτώματα από συμπίεση άλλων οργάνων από το ινομύωμα (ουροδόχος κύστη,ουρητήρες, έντερο)
- υπογονιμότητα, καθ’έξιν αποβολές.
Το ινομύωμα δεν είναι καρκίνος.
Ο εκφυλισμός ενός ινομυώματος σε κακοήθη όγκο (σάρκωμα) είναι σπάνιος (<1%).
Τα ινομυώματα είναι ορμονο-εξαρτώμενοι όγκοι, δηλαδή μπορούν να εξελίσσονται και να μεγαλώνουν για όσο διάστημα η γυναίκα είναι υπό την επήρεια των οιστρογόνων, δηλαδή από την εφηβεία μέχρι την εμμηνόπαυση.
Συνήθως τα ινομυώματα ανιχνεύονται νωρίς στο γυναικολογικό υπερηχογράφημα όταν το μέγεθός τους αρχίζει να ξεπερνά τα 2 εκατοστά.
Η φαρμακευτική αγωγή με αγωνιστές Gn-RH επιτυγχάνει τη συρρίκνωσή τους και την ελάττωση των μητρορραγιών για το διάστημα των λίγων μηνών της θεραπείας. Με το τέλος της θεραπείας τα ινομυώματα επιστρέφουν στην αρχική κατάστασή τους, εφ’ όσον δεν αφαιρεθούν χειρουργικά.
Η αφαίρεση του ινομυώματος είναι συμβατή με μελλοντική εγκυμοσύνη. Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής αφαίρεσης λαμβάνονται όλα τα μέτρα ώστε να διατηρηθεί στο μέγιστο η γονιμότητα της γυναίκας (μικρότερη δυνατή τομή στη μήτρα, πρόληψη μετεγχειρητικών συμφύσεων).
Η ενδοσκοπική χειρουργική, εφαρμόζει δύο τεχνικές αφαίρεσης ινομυωμάτων: τη λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή και τη λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη ινομυωματεκτομή. Και στις δυο τεχνικές εφαρμόζονται οι αρχές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής (Minimally Invasive Surgery). Η μόνη διαφορά μεταξύ της λαπαροσκοπικής ινομυωματεκτομής και της λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενης ινομυωματεκτομής είναι μια αύξηση στο μέγεθος της τομής στη γραμμή του ηβικού τριχώματος από 0,5 εκατοστά σε 3,5 εκατοστά. Αυτό επιτρέπει την αφαίρεση ινομυωμάτων κάθε μεγέθους και σε οποιαδήποτε θέση. Η νοσηλεία και στις δύο περιπτώσεις είναι μικρότερη από 24 ώρες.
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΥΣΤΕΡΕΚΤΟΜΗ
Η υστερεκτομή είναι η αφαίρεση της μήτρας με ή χωρίς τα εξαρτήματά της, και μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά, χωρίς τη διάνοιξη των κοιλιακών τοιχωμάτων. Οι λαπαροσκοπικές υστερεκτομές χωρίζονται σε 3 κατηγορίες:
Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη κολπική υστερεκτομή ( η απολίνωση των μητριαίων αγγείων γίνεται κολπικά).
Λαπαροσκοπική υφολική υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας χωρίς τον τράχηλο).
Ολική λαπαροσκοπική υστερεκτομή.
Ανάλογα με την ένδειξη της υστερεκτομής και την ασθενή, επιλέγεται μία από τις παραπάνω τεχνικές. Η νοσηλεία, τις περισσότερες φορές, δε ξεπερνά τις 48 ώρες και η ανάρρωση είναι εντυπωσιακά γρήγορη συγκριτικά με την κλασική κοιλιακή υστερεκτομή.