ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ
- Διακολπικό Υπερηχογράφημα (καλύτερα Τρισδιάστατο) για να ελεγχθούν οι ωοθήκες και η μήτρα
- Εξετάσεις αίματος για τα επίπεδα ορμονών που συμμετέχουν στην παραγωγή ωαρίων όπως η FSH, η LH, η προλακτίνη και η προγεστερόνη.
- το Σπερμοδιάγραμμα για να μετρήσουμε την ποσότητα και την ποιότητα του σπέρματος.
INFERTILITY
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ
Η αρχική διερεύνηση της υπογονιμότητας αφορά τον κλινικό έλεγχο του ζευγαριού, το υπερηχογράφημα, τον έλεγχο του σπέρματος και ορμονολογικές εξετάσεις.
Η παρακολούθηση της ωοθυλακιορρηξίας, αποτελεί τον πλέον απλό τρόπο ελεγχόμενης αναπαραγωγής και αποτελείται ουσιαστικά από μια σειρά υπερηχογραφημάτων της μήτρας και των ωοθηκών.
Η σπερματέγχυση είναι μια απλή μέθοδος υποβοήθησης της αναπαραγωγής κατά την οποία το σπέρμα υπόκειται μία επεξεργασία και με ανώδυνο τρόπο μεταφέρεται μέσα στη μήτρα της γυναίκας μετά την ωορρηξία. Μπορεί να γίνει και χωρίς την λήψη φαρμάκων.
Ο φυσικός κύκλος είναι ουσιαστικά μια εξωσωματική γονιμοποίηση όπου δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα για την διέγερση των ωοθηκών και συνήθως παράγεται ένα μόνο έμβρυο. Χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μειωμένη ωοθηκική ανταπόκριση, μεγάλη ηλικία ή ιατρικό ιστορικό που δεν επιτρέπει την λήψη γοναδοτροπινών.
Στην Μικρογονιμοποίηση ICSI μεταφέρουμε τεχνητά το σπέρμα μέσα στο ωάριο και επιτυγχάνουμε καλύτερα ποσοστά γονιμοποίησης σε ασθενείς με μέτρια ποιότητα σπέρματος ή ιστορικό αποτυχημένης κλασικής IVF .
Τεχνητή Ωρίμανση Ωαρίων IVM. Πρόκειται για μια καινούρια τεχνική όπου η συλλογή των ωαρίων γίνεται αρκετές ημέρες πριν την ωορρηξία, με ή χωρίς την χρήση ωοθηκικής διέγερσης. Η ωρίμανσή τους γίνεται σε ειδικούς εκκολαπτήρες, στο εργαστήριο.
Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση -PGD-PGS. Με την τεχνική αυτή πραγματοποιούμε βιοψία των εμβρύων που πρόκειται να μεταφερθούν στη μήτρα της γυναίκας. Ελέγχουμε τα έμβρυα κυρίως για χρωμοσωμικές ανωμαλίες (Τρισωμία 21, 13, 18) ή σοβαρές κληρονομικές ασθένειες (Μεσογειακή Αναιμία).
Κρυοσυντήρηση Ωαρίων. Η μέθοδος αυτή ενδείκνυται σε γυναίκες οι οποίες πρόκειται να υποβληθούν σε θεραπεία που ενδέχεται να βλάψει τις ωοθήκες τους (π.χ. Ακτινοβολίες για θεραπεία καρκίνου) ή σε ανύπαντρες γυναίκες οι οποίες λόγω της ηλικίας τους επιθυμούν να καταψύξουν τα ωάριά τους για μελλοντική χρήση.
Κρυοσυντήρηση Εμβρύων. Πρόκειται για μέθοδο ρουτίνας πλέον, όπου τα πλεονάζοντα έμβρυα που προκύπτουν από την Εξωσωματική Γονιμοποίηση καταψύχονται για να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά απο το ζευγάρι, είτα σε περίπτωση αποτυχίας της προσπάθειάς τους, είτε για την απόκτηση ενός ακόμα παιδιού.
Υποβοηθούμενη Εκκόλαψη ( ASSISTED HATCHING). Με την τεχνική αυτή λεπταίνουμε την εξωτερική μεμβράνη του εμβρύου έτσι ώστε αυτή να ραγίσει πιο εύκολα και να γίνει πιο ανώδυνη η εμφύτευση του εμβρύου στο ενδομήτριο της μητέρας.
Βλαστοκύστη είναι ένα έμβρυο το οποίο έχει καλλιεργηθεί 2-3 ημέρες παραπάνω από τα άλλα έμβρυα και κατα συνέπεια είναι 5-6 ημερών. Σε ορισμένες περιπτώσεις η χρήση βλαστοκύστης φαίνεται να έχει περισσότερες πιθανότητες κύησης από αυτήν την κλασικής εμβρυομεταφοράς.
Η δωρεά ωαρίων είναι πλήρως θεσμοθετημένη στη χώρα μας και γίνεται νόμιμα με ελεγμένες δότριες.
Η δωρεά σπέρματος γίνεται σε περιπτώσεις όπου έχει αποτύχει κάθε προηγούμενη προσπάθεια ανεύρεσης φυσιολογικών σπερματοζωαριών. Η Τράπεζα σπέρματος της Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης έχει δότες, ελεγμένους μέ μια πλειάδα εξετάσεων, αιματολογικών, μικροβιολογικών και γενετικών. Το σπέρμα καταψύχεται για 6 μήνες πριν χρησιμοποιηθεί και ο δότης επανελέγχεται.
Η δωρεά εμβρύων συνίσταται στην δωρεά (και αποδοχή από το ζεύγος-λήπτη) πρόσφατα γονιμοποιημένων ωαρίων ή κρυοκατεψυγμένων. Είνα μια απόλυτα νόμιμη διαδικασία, παρ’ όλο που δυστυχώς σπάνια βρίσκονται ζευγάρια που να δωρίζουν τα έμβρυά τους σε άλλα με σοβαρά προβλήματα γονιμότητας.
Η παρένθετη μητρότητα είναι πλήρως νομικά θεσμοθετημένη στη χώρα μας και αφορά τις γυναίκες εκείνες οι οποίες έχουν υποστεί υστερεκτομή ή αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την ανατομία της μήτρας τους. Επιπλέον είναι μια μέθοδος χρήσιμη σε γυναίκες στις οποίες έχει απαγορευθεί η εγκυμοσύνη λόγω άλλων ιατρικών προβλήμάτωντα οποία μπορείνα θέσουν σε κίνδυνο την υγεία τους.
INFERTILITY
ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ
Τι εννοούμε όταν λέμε «Εξωσωματική Γονιμοποίηση»; Με τον όρο Εξωσωματική Γονιμοποίηση ουσιαστικά αναφερόμαστε σε μία μόνο από τις μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν ένα ζευγάρι με πρόβλημα υπογονιμότητας. Ο σωστός όρος είναι Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα «θεραπειών» όπως η σπερματέγχυση, η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, και φυσικά η εξωσωματική γονιμοποίηση. Με την τελευταία εννοούμε την γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο σε ένα τεχνητό περιβάλλον και όχι μέσα στο σώμα της γυναίκας και συγκεκριμένα στη σάλπιγγα, όπως γίνεται από τη φύση.
Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να καταφύγει στην βοήθεια ενός Γυναικολόγου ειδικού σε θέματα υπογονιμότητας; Υπό φυσιολογικές συνθήκες ένα ζευγάρι που προσπαθεί συνειδητά να τεκνοποιήσει πρέπει να τα καταφέρει μέσα σε ένα διάστημα 12 μηνών. Τα ακριβή όρια διαφέρουν από χώρα σε χώρα και μάλιστα υπάρχει μια ελαφρά διχογνωμία θα έλεγε κανείς μεταξύ της Αμερικανικής και της Βρετανικής σχολής. Όταν βέβαια μιλάμε για συνειδητή προσπάθεια εννοούμε ότι και οι δύο σύντροφοι γνωρίζουν πόσο συχνά και κυρίως σε πιο σημείο το κύκλου της γυναίκας πρέπει να κάνουν έρωτα χωρίς προφυλάξεις.
Τι περιλαμβάνει ένας έλεγχος για τη γονιμότητα των δύο συντρόφων. Κατ’ αρχήν ο ιατρός παίρνει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και από τους δύο συντρόφους, τους οποίους επίσης καλό θα ήταν να εξετάσει και κλινικά. Απαραίτητα είναι επίσης για τη γυναίκα ένα υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, ορμονικός έλεγχος και έλεγχος διαβατότητας των σαλπίγγων. Ανάλογα με το υπάρχον πρόβλημα και την κρίση του ο γυναικολόγος μπορεί να συστήσει τη διενέργεια λαπαροσκόπησης ή/και υστεροσκόπησης. Πρέπει επίσης οπωσδήποτε να ελεγχθεί η ποιότητα του σπέρματος του άνδρα.
Πώς ξεκινάει μια θεραπεία;Αφού συλλεχθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες και ο ειδικός καταλήξει στην αναγκαιότητα στης εξωσωματικής γονιμοποίησης καταστρώνεται το λεγόμενο πρωτόκολλο θεραπείας. Έτσι την προκαθορισμένη ημέρα του κύκλου ξεκινάει μια θεραπεία με μία ή και περισσότερες ορμόνες που αποσκοπεί στη διέγερση των ωοθηκών έτσι ώστε αυτές να αναπτύξουν πολλά ωοθυλάκια και όχι μονάχα ένα όπως συνήθως γίνεται σε ένα φυσιολογικό κύκλο. Με τις ίδιες ορμόνες προετοιμάζουμε και το ενδομήτριο να δεχθεί τα μελλοντικά έμβρυα.
Πώς γίνεται η παρακολούθηση της ασθενούς;Μετά την πρώτη συνήθως εβδομάδα η ασθενής -που βέβαια δεν ασθενεί- προσέρχεται κάθε δύο ημέρες για έναν υπερηχογραφικό έλεγχο του αριθμού και μεγέθους των ωοθυλακίων καθώς επίσης και του πάχους του ενδομητρίου. Συνήθως πραγματοποιείται και ορμονικός έλεγχος της ωοθηκικής ανταπόκρισης. Αν χρειαστεί γίνονται οι απαραίτητες αυξομειώσεις στη δόση των ορμονών.
Πότε είναι έτοιμες οι ωοθήκες;Περιμένουμε τα ωοθυλάκια, τα οποία περιέχουν τα ωάρια να φτάσουν ένα κρίσιμο μέγεθος και αριθμό. Πάνω από αυτό θεωρούμε ότι τα ωάρια είναι ώριμα και έτοιμα για ωοληψία. Ταυτόχρονα σιγουρευόμαστε ότι και το ενδομήτριο έχει το κατάλληλο πάχος για την εμβρυομεταφορά. Στη συνέχεια χορηγούμε μία ορμόνη η οποία προκαλεί την τελική ωρίμανση των ωαρίων και την απελευθέρωσή τους στο υγρό των ωοθυλακίων.
Πότε γίνεται η ωοληψία; Η ωοληψία γίνεται περίπου 36 ώρες μετά την τελική ένεση, τη χοριακή γοναδοτροπίνη. Είναι σημαντικό να είναι η ασθενής εξαιρετικά συνεπής με την τήρηση του προγράμματος καθώς ένα λάθος 2 ή 3 ωρών μπορεί να προκαλέσει αυτόματη ρήξη των ωοθυλακίων, πράγμα που στις περισσότερες περιπτώσεις σημαίνει ότι το τελικό στάδιο της θεραπείας αποτυγχάνει.
Πώς γίνεται η ωοληψία; Γίνεται υπό άσηπτες συνθήκες και με υπερηχογραφικό έλεγχο. Η ασθενής περιέρχεται σε κατάσταση «μέθης» που προξενεί αναλγησία. Σε μερικά Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής η ωοληψία γίνεται με γενική αναισθησία. Το υγρό από τα ωοθυλάκια αναρροφάται με μία βελόνα και παραδίδεται στον εμβρυολόγο, ο οποίος με μικροσκόπιο βρίσκει τα ωάρια.
Πώς γίνεται η γονιμοποίηση; Ο σύζυγος παραδίδει την ίδια μέρα το σπέρμα στον εμβρυολόγο. Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται μέσα σε ειδικό θρεπτικό υλικό και κλείνονται μέσα σε ειδικούς επωαστήρες όπου αφήνονται για 24 ώρες. Την επόμενη ημέρα ελέγχεται ο αριθμός των εμβρύων. Άλλες 24 ώρες μετά ελέγχεται και η ποιότητα των εμβρύων.
Γονιμοποιούνται όλα τα ωάρια; Τα ωάρια γονιμοποιούνται σε ένα ποσοστό γύρω στο 66%. Οποιοδήποτε νούμερο πλησιάζει ή και ξεπερνάει τον αριθμό αυτό είναι ικανοποιητικό. Βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει η ποιότητα του σπέρματος και φυσικά των ωαρίων.
Πότε τοποθετούνται τα έμβρυα στη μήτρα; Η εβρυομεταφορά γίνεται συνήθως τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα μετά την ωοληψία. Δεν απαιτεί νάρκωση και είναι γενικά μια απλή για την ασθενή διαδικασία. Παραμένει όμως η πιο λεπτή στιγμή τόσο για την ασθενή όσο και για τον ειδικό καθώς τα έμβρυα, αλλά και το ενδομήτριο, είναι πάρα πολύ ευαίσθητα. Μια μέθοδος που βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές στην επιστημονική κοινότητα είναι αυτή της βλαστοκύστης όπου τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα κατά την 6η περίπου ημέρα μετά την ωοληψία.
Πόσα έμβρυα τοποθετούνται; Συνήθως τοποθετούνται 2-3 έμβρυα ή και λιγότερα αν η ποιότητά τους είναι ικανοποιητική. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη τόσο του ζευγαριού, όσο και του ιατρού, μπορούν να μεταφερθούν περισσότερα έμβρυα. Γενικά ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρονται τείνει να μειωθεί γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος της πολλαπλής κύησης.
Τι γίνεται με τα έμβρυα που περισσεύουν; Αν τα έμβρυα που περισσέψουν είναι πολύ καλής ποιότητας τότε μπορούν να καταψυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από το ζευγάρι σε μια μελλοντική προσπάθεια η οποία βέβαια δεν περιλαμβάνει διέγερση ωοθηκών, ούτε και ωοληψία.
Πότε γίνεται το τεστ κύησης; 12 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά γίνεται ένα απλό τεστ κύησης. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό τότε πραγματοποιείται έλεγχος με υπερήχους σε 2 εβδομάδες για να επιβεβαιωθεί πως όλα βαίνουν καλώς.
Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας; Αυτή είναι βέβαια και η πιο σημαντική ερώτηση για τα ζευγάρια. Τα ποσοστά επιτυχίας διαφέρουν από Κέντρο σε Κέντρο. Πολύ σημαντικοί παράγοντες είναι επίσης η ηλικία της γυναίκας, τα επίπεδα των ορμονών της και βέβαια το σπέρμα του συζύγου. Γενικά θα έλεγα πως τα ποσοστά κυμαίνονται στο 40% ή και λίγο παραπάνω για τις γυναίκες μέχρι 38 ετών.
